Đại Lộc là một huyện có nhiều tài nguyên, khoáng sản tự nhiên, trong đó cát, sỏi, đá làm vật liệu xây dựng, đất san lấp chiếm tỷ trọng chủ yếu. Nguồn thu thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường từ khai thác tài nguyên, khoáng sản đã góp phần hoàn thành nhiệm vụ thu ngân sách của huyện. Tuy vậy, các doanh nghiệp khai thác tự kê khai thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường và các loại thuế khác chưa thực sự tương xứng, do đó, ngành thuế luôn tích cực phối hợp với các ngành chức năng ở huyện tăng cường kiểm soát để tránh thất thoát nguồn thu.

Trên lĩnh vực khai thác cát sỏi, hiện nay trên địa bàn huyện, ngành thuế đang theo dõi, quản lý 17 giấy phép khai thác còn hiệu lực thuộc thẩm quyền của UBND tỉnh cấp phép, trong đó: Chi cục Thuế huyện Đại Lộc đang quản lý theo phân cấp 05 doanh nghiệp, Cục Thuế tỉnh quản lý 05 doanh nghiệp, có 03 doanh nghiệp thuộc diện vãng lai (doanh nghiệp trong, ngoài tỉnh có mỏ tại Đại Lộc), có 01 doanh nghiệp chưa khai thác, 03 doanh nghiệp tạm ngừng khai thác do thiếu hồ sơ liên quan.

Kết quả kê khai thuế tài nguyên từ hoạt động khai thác tài nguyên cát sỏi năm 2018 là: 472.963,2 m³; so với năm 2017 là: 232.921,3 m³, tăng 103%; 4 tháng đầu năm 2019 khai thác, kê khai thuế: 75.366,6 m³, so với 4 tháng đầu năm 2018 là: 61.805,1 m³, tăng 21,9 %. Thực tế hiện nay, bên cạnh các doanh nghiệp tự giác kê khai thuế từ hoạt động khai thác tài nguyên, khoáng sản thì vẫn còn có doanh nghiệp không tự giác kê khai thuế, nộp thuế, việc cung cấp cát cho xây dựng nhà ở của hộ gia đình trong huyện, kể cả địa bàn thuộc TP Đà Nẵng thường không xuất hóa đơn, không kê khai thuế, việc kiểm soát khối lượng kê khai so với khối lượng khai thác thực tế rất khó khăn. Để tăng cường quản lý nhà nước về hoạt động khai thác khoáng sản, chống thất thu thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường, UBND tỉnh Quảng Nam đã ban hành Công văn số 3219/UBND-KTN ngày 15/6/2018 về việc thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp nhằm tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước về tài nguyên khoáng sản cát, sỏi trên sông Vu Gia, Thu Bồn, Thông báo số 10/TB-UBND ngày 09/01/2019, Thông báo số 76/TB-UBND ngày 13/3/2019 và hiện nay đang thực hiện Công văn số 1736 /UBND-KNT ngày 02/4/2019 về tăng cường quản lý nhà nước, phát huy vai trò của các các ngành trong việc quản lý khoáng sản cát, sỏi trên các dòng sông và cửa biển trên địa bàn tỉnh.

Triển khai chỉ đạo của tỉnh, UBND huyện Đại Lộc cũng đã tổ chức hội nghị với các doanh nghiệp khai thác khoáng sản, chủ các bến bãi tập kết, chủ các phương tiện vận tải để quán triệt các văn bản trên và yêu cầu cam kết thực hiện; ban hành các Quyết định số 2204/QĐ-UBND ngày 23/7/2018 về việc thành lập Tổ kiểm tra việc chấp hành các quy định trong hoạt động khoáng sản đối với các tổ chức, cá nhân trên địa bàn huyện Đại Lộc; Quyết định số 2547/QĐ-UBND ngày 02/11/2018 về việc thành lập Tổ kiểm tra liên ngành để tuần tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật trong hoạt động khoáng sản trên địa bàn huyện, trong đó có kiểm tra việc sử dụng Phiếu xuất kho kiêm vận chuyên nội bộ trên khâu lưu thông và tại một số địa điểm khai thác cát. Theo đó, về phía ngành thuế, Chi cục Thuế huyện Đại Lộc đã chủ động ban hành các Công văn số 365/CCT-TTHT ngày 07/02/2018, Công văn số 3252/CCT-TTHT ngày 29/8/2018 về đôn đốc các doanh nghiệp in, phát hành Phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ; tham mưu UBND huyện ban hành Công văn số 2051/UBND-CCT ngày 15/8/2018 về việc hằng tháng công khai sản lượng khai thác cát từng doanh nghiệp trên địa bàn huyện để các UBND xã, thị trấn và các ngành liên quan cùng giám sát.

Có thể nói, thời gian qua, các cấp ủy, chính quyền ở huyện liên tục áp dụng các biện pháp quản lý khai thác khoáng sản, nhất là hoạt động của các Tổ công tác, Tổ tuần tra liên ngành nên hoạt động kinh doanh khai thác cát sỏi từng bước đi vào nề nếp, công tác kê khai thuế cũng được thực hiện tốt hơn so với thời gian trước.

Vừa qua, Cục Thuế tỉnh Quảng Nam đã ban hành Công văn số 6957/CT-THDT ngày 15/8/2018 về quản lý thuế đối với hoạt động khoáng sản; tháng 01/2019 đã thực hiện thí điểm về việc mua và lắp đặt đầu ghi, màn hình tại Chi cục Thuế huyện Đại Lộc, kết nối internet với camera đối với 01 doanh nghiệp có khai thác cát, hằng tháng kết xuất hình ảnh số lượng xe vận chuyển, quy đổi ra số lượng cát tiêu thụ, đối chiếu với kê khai thuế tài nguyên, kết quả tháng 01/2019 đã kê khai thuế 4.863m³ so với tháng 12/2018 (1.369m³), tăng 255%; so với bình quân tháng trong năm 2018 (3.750m³) tăng 30%; bình quân 4 tháng năm 2019 (4.542m³) so với bình quân 4 tháng năm 2018 (3.750m³) tăng 21% .

Hiện nay, UBND tỉnh đang chỉ đạo mở rộng biện pháp quản lý bằng việc mua và lắp đặt đầu ghi, màn hình kết nối internet với camera các mỏ cát trên địa bàn tỉnh, kịp thời chia sẻ thông tin cho các cơ quan chức năng quản lý, trong đó có cơ quan Thuế cùng các ngành chức năng phối hợp quản lý để giám sát việc kê khai thuế. Đây là biện pháp hữu hiệu nhất nhằm chống thất thu thuế đối với hoạt động khai thác khoáng sản nói chung, cát sỏi nói riêng hiện nay./.