Chủ tịch Hồ Chí Minh- vị lãnh tụ vĩ đại của đất nước ta, dân tộc ta đã dành trọn cuộc đời cho Đảng, cho quê hương, đất nước. Cách đây 80 mùa xuân, sau 30 năm bôn ba bốn biển năm châu, Người về nước lãnh đạo cách mạng Việt Nam, đưa đất nước từng bước thoát khỏi xiềng xích nô lệ, mang đến tự do, hòa bình cho Tổ quốc cho nhân dân.

          Sinh ra trong một gia đình nhà nho yêu nước, người thanh niên Nguyễn Tất Thành sớm thấu hiểu tình cảnh đất nước và nỗi thống khổ của nhân dân. Người quyết định phải tìm ra con đường mới nhằm đánh đuổi thực dân Pháp để cứu nước, cứu dân. Với lòng yêu nước nồng nàn và ý chí, khát vọng cháy bỏng giải phóng dân tộc, ngày 5/6/1911, Nguyễn Tất Thành rời bến cảng Nhà Rồng đi Mác xây (Pháp), bắt đầu hành trình tìm đường cứu nước. Người đã bôn ba khắp năm châu, bốn biển để tìm con đường cứu nước đáp ứng yêu cầu: cứu nước đồng thời cứu được dân. Cuối cùng, Người đã tìm được và đi theo con đường cách mạng vô sản của chủ nghĩa Mác - Lênin.

          Trong 30 năm hoạt động ở nước ngoài, Bác Hồ đã nhiều lần tìm đường về quê hương. Ngay từ năm 1923, Người đã mong muốn được “trở về nước, đi vào quần chúng, thức tỉnh họ, tổ chức họ, đoàn kết họ, huấn luyện họ, đưa họ ra đấu tranh giành tự do độc lập”. Người đã hoạt động ở Quảng Châu, Trung Quốc những năm 1924 - 1927 và ở Thái Lan những năm 1928-1929 và trong những năm tháng này, Người đã 2 lần tìm đường trở về Tổ quốc song đều thất bại. Vấn đề này đã được Nguyễn Ái Quốc nêu rõ trong Báo cáo gửi Quốc tế Cộng sản ngày 18/2/1930: "Đi về An Nam (hai lần cố gắng về nước song phải quay trở lại”.

Cuối tháng 10/1940, Người cùng một số cán bộ rời Côn Minh về Quế Lâm (Quảng Tây, Trung Quốc) và sau đó tiếp tục rời Quế Lâm đi xuống Tĩnh Tây (Quảng Tây) để tìm đường về nước. Tại Tĩnh Tây (Quảng Tây) vài ngày sau Tết dương lịch năm 1941, Người đã gặp và nghe đồng chí Hoàng Văn Thụ từ trong nước sang báo cáo tình hình trong nước và những công việc đang thực hiện. Liên quan đến con đường về nước, đồng chí Hoàng Văn Thụ đề nghị Người nên chọn hướng Cao Bằng. Đề nghị này trùng với nhận định của Người từ tháng 10/1940.

Sau đó, Người cùng các đồng chí Phùng Chí Kiên, Phạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp, Đặng Văn Cáp được đồng chí Hoàng Sâm dẫn đường đã di chuyển xuống Nậm Quang ở sát biên giới Việt - Trung. Tại Nậm Quang, tranh thủ quỹ thời gian quý báu, Người đã mở lớp huấn luyện cho những thanh niên từ Cao Bằng sang, đào tạo họ thành những cán bộ cốt cán để trở về Cao Bằng công tác, xây dựng thí điểm các đoàn thể và lập căn cứ địa cách mạng. 

          Ngày 28/01/1941 (tức ngày mùng hai tết Tân Tỵ), Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc vượt qua mốc 108 (nay là cột mốc 675) biên giới Việt Nam - Trung Quốc về đến Pác Bó, xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng. Đồng bào Pác Bó - Nhân dân các dân tộc Cao Bằng vinh dự, tự hào thay mặt Nhân dân cả nước đón Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sau 30 năm bôn ba hoạt động ở nước ngoài trở về Tổ quốc, trực tiếp lãnh đạo cách mạng Việt Nam.

          Những ngày đầu về nước, Người ở lại nhà ông Lý Quốc Súng (Máy Lỳ), dân tộc Nùng, ở thôn Pác Bó. Từ ngày 8/2/1941, Người (với bí danh Già Thu) đã chọn hang Cốc Bó (tiếng Nùng có nghĩa là “đầu nguồn”) là một hang núi kín đáo (ăn thông ra một con đường kín dẫn sang bên kia biên giới, có thể rút lui an toàn khi bị lộ) ở thôn Pác Bó, xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng để sống và làm việc. Hằng ngày, Người dậy sớm tập thể dục, leo núi, xuống suối tắm, sau đó bắt tay vào công việc; hoặc xuống làng hỏi chuyện đồng bào; hoặc cùng anh em lên núi hái củi; tối về tranh thủ bồi dưỡng kinh nghiệm hoạt động cách mạng cho cán bộ phong trào. 

          Từ “chiếc nôi cách mạng” Cao Bằng, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã đưa ra nhiều quyết sách đúng đắn, lãnh đạo Đảng ta, nhân dân ta đứng lên đấu tranh giành độc lập dân tộc. Nổi bật đó là với danh nghĩa đại diện Quốc tế Cộng sản, từ ngày 10 - 19/5/1941, Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã triệu tập và chủ trì Hội nghị lần thứ 8 của Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương tại lán Khuổi Nặm (Pác Bó, Hà Quảng); đưa ra những quyết sách quan trọng, trước hết là chuyển hướng chỉ đạo chiến lược cách mạng, tập trung giải quyết một cách đúng đắn, khoa học nhất mối quan hệ giữa dân tộc và giai cấp.  Người còn trực tiếp chỉ đạo công tác thí điểm xây dựng Mặt trận Việt Minh nhằm tập hợp đông đảo các tầng lớp Nhân dân vào hàng ngũ các đoàn thể cứu quốc; đồng thời kiểm nghiệm, bổ sung, hoàn thiện về chính cương, điều lệ, phương pháp tổ chức của Mặt trận Việt Minh trước khi mở rộng việc xây dựng ra cả nước. Dưới sự chỉ đạo của Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc, công tác thí điểm Mặt trận Việt Minh được nhanh chóng triển khai ở ba châu: Hà Quảng, Hòa An, Nguyên Bình. Chỉ trong vòng 3 tháng, từ tháng 2 – 4/1941, phong trào Việt Minh đã thu hút tới 2.000 người thuộc đủ các thành phần dân tộc Tày, Nùng, Kinh, Dao, Mông...; đủ các lứa tuổi, đủ các giới tham gia các đoàn thể: Thanh niên cứu quốc, Phụ nữ cứu quốc, Nông dân cứu quốc, Phụ lão cứu quốc, Nhi đồng cứu quốc… Trước sự lớn mạnh của các đoàn thể cứu quốc ở ba châu thí điểm, theo chỉ thị của Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc, tháng 4/1941, Hội nghị cán bộ Cao Bằng tổ chức rút kinh nghiệm về tổ chức Mặt trận Việt Minh. Trên cơ sở của những kinh nghiệm này, ngày 19/5/1941, theo sáng kiến của Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc, Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 8 quyết định thành lập Mặt trận Việt Nam độc lập đồng minh, gọi tắt là Việt Minh, lấy cờ đỏ sao vàng năm cánh làm cờ của Việt Minh và sẽ làm cờ Tổ quốc khi thành lập nước. Ngoài ra, Người còn chỉ đạo công tác vận động xây dựng lực lượng quần chúng cách mạng; đào tạo, huấn luyện cán bộ; xây dựng lực lượng vũ trang cách mạng, tích cực chuẩn bị cho khởi nghĩa giành chính quyền…

Với nhận định đánh giá và sự lựa chọn thiên tài của Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc, Pác Bó - Hà Quảng - Cao Bằng đã trở thành “đại bản doanh” của căn cứ Việt Bắc, trở thành “cội nguồn”, “chiếc nôi của cách mạng Việt Nam”. Những tư tưởng chỉ đạo cách mạng của Người được đưa vào thực tế một cách nhanh chóng và linh hoạt, từng bước đưa cách mạng cả nước tới thắng lợi mà đỉnh cao là thành công của Cách mạng tháng Tám năm 1945 khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam).